ทุกคนแปรงฟันเป็นมาตั้งแต่เด็ก แปรงทุกวัน บางคนมากกว่าวันละ 2 ครั้ง แต่วิธีแปรงฟันนั้นถูกต้องหรือไม่ หลายคนอาจจะลังเล บทความนี้จะได้กล่าวถึง วิธีแปรงฟันที่ถูกต้อง ลองมาดูและเปรียบเทียบกับวิธีที่ใช้อยู่กัน
วัตถุประสงค์ของการแปรงฟัน
หากกล่าวรวมๆ ทุกคนก็คงบอกว่า แปรงฟันเพื่อทำความสะอาดฟันนั่นเอง แต่หากลงรายละเอียดลงไปก็คือ
1. เพื่อกำจัดเศษอาหารที่เกาะอยู่ตามซอกฟัน กรณีนี้จะชัดเจนในกรณีแปรงฟันหลังมื้ออาหาร เพราะหากปล่อยทิ้งไว้เศษอาหารนี้จะหมักหมมเมื่อผสมกับน้ำลายที่อยู่ในปากเป็นที่ก่อตัวของเชื้อโรค
2. เพื่อกำจัดคราบพลัคซึ่งเป็นคราบเหนียวๆ ที่เกาะอยู่บนผิวฟัน พลัคดังกล่าวก็คือคราบเมือกที่เชื้อโรคจุลินทรีย์ปล่อยออกมา พลัคพวกนี้หากปล่อยทิ้งไว้ ไม่แปรงฟันจะมีส่วนที่ทำให้ฟันผุและเหงือกอักเสบ
แปรงสีฟันที่ใช้ควรเลือกจากอะไร
นอกเหนือจากวิธีแปรงฟันต้องใช้วิธีที่ถูกต้องแล้ว อีกสิ่งหนึ่งที่ต้องมีการเลือกเพื่อประโยชน์สูงสุดของการแปรงฟันก็คือ การเลือกใช้แปรงสีฟันที่เหมาะสม
1. แปรงสีฟันที่ใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุดต้องมีขนแปรงที่อ่อนนุ่ม มีความยืดหยุ่น คือไม่ใช่นิ่มจนโอนเอนไม่สามารถทำความสะอาดได้อย่างเข้าถึง และต้องไม่ใช่ขนแปรงแข็งจนครูดฟันง่ายๆ
2. ขนาดของตัวแปรงต้องไม่เล็กไปหรือใหญ่เกินไป เพราะถ้าใหญ่เกินไปจะเข้าไม่ถึงฟันซี่ท้ายๆ ที่อยู่ภายใต้กระพุ้งแก้ม ถ้าเล็กเกินไปก็อาจทำให้เผลอแปรงฟันไม่ทั่วพื้นที่บนผิวฟัน
3. อาจต้องมีแปรงสีฟันลักษณะพิเศษสำหรับคนที่มีฟันซ้อนเก หรือกำลังจัดฟัน
และอีกสิ่งหนึ่งเกี่ยวกับแปรงสีฟันที่ไม่ควรละเลยก็คือ ควรเปลี่ยนแปรงสีฟันทุก 3 เดือน เพราะแปรงสีฟันนั้นเมื่อใช้ไปนานๆ มีโอกาสที่จะเป็นแหล่งสะสมจุลินทรีย์ได้
วิธีแปรงฟันที่ถูกต้อง
ลักษณะฟันของคนเราตั้งอยู่บนฐานเหงือกและโค้งตามรูปขากรรไกรและฟันเป็นของแข็งอยู่คงประจำตำแหน่ง และยังมีความเป็นซี่ๆ อยู่ชิดติดกันบ้าง ห่างกันบ้าง เป็นฟันซี่หน้า ฟันกราม ซึ่งมีความแตกต่างเฉพาะตัว การที่แปรงจะสอดเข้าไปทำความสะอาดให้ทั่วถึงจึงต้องทำให้ถูกวิธี จึงจะมีประสิทธิภาพสูงสุด
วิธีแปรงฟันที่ถูกต้องตามคำแนะนำของทันตแพทย์ก็คือ
1. วางแปรงสีฟันในลักษณะทำมุม 45 องศากับเหงือก ควรหาคลิปวิดีโอมาศึกษาประกอบแล้วฝึกจนเคยมือ
2. แปรงเบาๆ ไปตรงด้านบนของฟัน ไปหน้าไปหลัง ด้านหน้า ด้านใน ทุกผิวสัมผัสของซี่ฟัน
3. การแปรงให้ใช้วิธีปัด ไม่ต้องลงน้ำหนักมาก บิดข้อมือเพื่อให้ขนแปรงสะบัด ฟันหน้าบิดข้อมือสะบัดออกด้านนอก สำหรับด้านในของฟันสะบัดขนแปรงเข้า
4. แต่ละตำแหน่งของฟันที่ทำความสะอาด ต้องปัดแปรงสีฟันซ้ำหลายครั้ง เพื่อกำจัดพลัค
5. ย้ำๆ ตรงบริเวณระหว่างซี่ฟันที่อาจมีเศษอาหารติดอยู่
6. การแปรงฟันที่ถูกต้อง ให้แปรงไปถึงลิ้นด้วย
7. ระยะเวลาการแปรงฟันแต่ละครั้ง ควรใช้เวลาพอสมควร อย่ารีบร้อน กล่าวคือ ประมาณ 2 นาที 8. ต้องใช้ไหมขัดฟันควบคู่กับการใช้แปรงสีฟันทำความสะอาด บางคนถนัดใช้ไหมขัดฟันก่อน แต่บางคนก็ใช้ในภายหลัง สามารถทำได้ทั้งสองแบบ
ยาสีฟันที่ใช้ก็มีส่วนสนับสนุนให้การแปรงฟันที่ถูกวิธีมีประสิทธิภาพสูงสุด คือ เลือกยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์ป้องกันฟันผุ เนื้อยาสีฟันต้องไม่หยาบเกินไปเพราะอาจทำลายเคลือบฟันได้หากเผลอออกแรงแปรงฟันมากเกินไป
อีกอย่างหนึ่งที่ทำให้การแปรงฟันถูกวิธีไม่เสียเปล่าก็คือ ต้องหมั่นตรวจสุขภาพฟันทุกๆ 6 เดือน
เรื่องเกี่ยวกับการแปรงฟันที่ถูกมองข้าม
การแปรงฟันส่วนใหญ่มักถูกสอนต่อๆ กันมา โดยพ่อแม่ผู้ปกครอง ซึ่งบางครั้งก็ถูกบ้าง ไม่ถูกบ้าง ทำให้เกิดการทำอะไรบางอย่างที่ไม่ถูก หรือไม่จำเป็น เช่น
1. เมื่อบีบยาสีฟันลงบนแปรงแล้ว ต้องเอาไปจุ่มน้ำหรือเปิดก๊อกให้น้ำไหลผ่านก่อน ซึ่งกรณีนี้ไม่มีความจำเป็นเลยแม้นิดเดียว เพราะในปากของเราก็มีน้ำลายอยู่แล้ว และการที่จุ่มแปรงที่มียาสีฟันลงในน้ำอาจทำให้เกิดฟองมากเกินไปจนเลอะหรือไหลขณะแปรงฟันได้ แต่ถ้าเกรงว่าแปรงจะแห้งเกินไป ก็อาจจะจุ่มแปรงลงในน้ำแล้วสะบัดก่อนที่จะป้ายยาสีฟันลงไปก็ได้
2. หลังแปรงฟัน หลายคนมักบ้วนปากซ้ำแล้วซ้ำอีกเพราะกลัวว่าจะเหลือยาสีฟันติดค้างอยู่ในปาก ซึ่งเป็นเรื่องไม่ถูกต้อง เพราะความจริง บ้วนปากเพียงครั้งเดียวก็เพียงพอแล้ว เพราะในยาสีฟันที่ผสมฟลูออไรด์ควรได้ทำหน้าที่ของตัวเองในการออกฤทธิ์ป้องกันฟันผุ
3. ในทำนองเดียวกันกับข้อ 2 คือ หลังแปรงฟัน อย่าลืมน้ำตามมากๆ เพราะจะไปล้างฟลูออไรด์ในยาสีฟันออกเสียหมด แทนที่จะให้ยาสีฟันได้ทำหน้าที่อย่างสมบูรณ์ก็ล้างทิ้งเสีย
เรื่องของฟันต้องมีความพิถีพิถันในการดูแลความสะอาด แปรงฟันให้ถูกวิธี ใช้ยาสีฟันที่มีประสิทธิภาพในการรักษาฟัน ใช้ไหมขัดฟัน รวมถึงตรวจสุขภาพฟันทุก 6 เดือน เพื่อให้ฟันแท้ของเราอยู่กับเราไปจนตลอดชีวิต
